قیمت گلند ضد انفجار تنها یک عدد روی لیست قطعات نیست؛ بلکه بخشی از تصمیمی حیاتی است که می‌تواند مرز میان ایمنی مطلق و یک فاجعه صنعتی باشد. زمانی که در محیط‌های Ex zone طراحی می‌کنید، چه در یک واحد پتروشیمی در جنوب کشور، چه در یک سایت گازی با لوله‌کشی پرتنش، انتخاب نادرست گلند می‌تواند باعث عبور گرما، شعله یا حتی فشار الکترومغناطیسی به خارج از محفظه شود.
اینجاست که درک تفاوت میان قیمت گلند آرموردار و قیمت گلند کابل صرفاً بر اساس سایز و جنس بدنه، دیگر کافی نیست. ترکیب استانداردهای ATEX، کلاس حفاظتی (مثلاً Ex d یا Ex e)، نوع رزوه، و حتی جزئیاتی مثل فاصله شیار داخلی یا طراحی حلقه Earth continuity تعیین‌کننده نهایی قیمت واقعی هستند. جالب‌تر اینکه بسیاری از مهندسان، اهمیت نقش گلند بدون آرمور در مناطق غیرمستقیم خطر را نادیده می‌گیرند و بودجه را جایی هزینه می‌کنند که نباید.
اگر پروژه‌ای دارید که هر اتصال در آن، یک گلوگاه بحرانی برای ایمنی سیستم محسوب می‌شود، تیم متخصصین PSM با سال‌ها تجربه در انتخاب مهندسی تجهیزات ضدانفجار، آماده است تا کنار شما تصمیم درست بگیرد. نه فقط بر اساس قیمت، بلکه بر اساس واقعیت عملکرد در میدان.
گلند ضد انفجار، در واقع چیزی فراتر از یک کانکتور کابل معمولی‌ست؛ این قطعه مهندسی‌شده، دقیقاً در نقطه‌ای از سیستم نصب می‌شود که کابل وارد یک محفظه الکتریکی در محیط مستعد انفجار می‌گردد. نقش آن، نه‌فقط در نگه‌داشتن یا آب‌بندی کابل، بلکه در قطع مسیر انفجار است. ساختار داخلی این گلندها به‌گونه‌ای طراحی شده که اگر به هر دلیلی یک قوس الکتریکی، جرقه یا افزایش دمای لحظه‌ای درون محفظه رخ دهد، هیچ‌گونه شعله یا فشار از طریق کابل به فضای بیرون منتقل نشود. به همین دلیل، مدل‌های مختلفی از گلند ضد انفجار با کلاس‌های حفاظتی متفاوت (مانند Ex d، Ex e، Ex n و حتی Ex i) توسعه داده شده‌اند، که هر کدام برای نوع خاصی از خطر طراحی شده‌اند. در طراحی این گلندها، مواردی مانند نوع رزوه، طول مسیر شعله (flame path)، محل قطع فشار، جنس بدنه و حتی ضخامت مهره‌های قفل‌کننده اهمیت حیاتی دارند.
در حوزه کاربرد، گلند ضد انفجار را نمی‌توان یک «قطعه جانبی» تصور کرد؛ بلکه این تجهیز، بخشی از سیستم حفاظتی فعال در مناطق Ex محسوب می‌شود. از ایستگاه‌های کمپرسور گاز گرفته تا پالایشگاه‌ها، از سایت‌های انتقال نفت خام تا سکوهای دریایی، گلندهای ضد انفجار جزو خطوط قرمز طراحی هستند. بسته به نوع کابل (زره‌دار یا بدون زره)، سطح حفاظتی مورد نظر، و همچنین محل نصب (محیط خشک یا خورنده، با لرزش یا بدون لرزش)، مهندس ملزم است از بین گزینه‌های آرموردار و غیرآرموردار، انتخاب کاملاً مهندسی‌شده‌ای داشته باشد. استفاده از گلند نامناسب، حتی اگر از برند معتبر باشد، می‌تواند باعث invalidate شدن گواهینامه Ex کل سیستم شود. به همین دلیل، انتخاب، نصب، و حتی سفت کردن گشتاوری پیچ‌ها باید بر اساس دیتاشیت، استاندارد نصب و در هماهنگی با مدارک تأییدیه باشد. این یعنی گلند ضد انفجار، تنها زمانی درست کار می‌کند که تمام زنجیره تصمیم‌گیری پشت آن، مهندسی شده باشد.
در بیش از دو دهه کار در محیط‌های صنعتی با ریسک بالا، همیشه یک نکته برایم قطعی بوده: وقتی صحبت از انتخاب گلند ضد انفجار می‌شود، باید قبل از قیمت، به ساختار فنی و شرایط نصب توجه کرد. گلند ضد انفجار آرموردار برای کابل‌هایی طراحی شده که دارای زره فلزی هستند؛ جایی که فشارهای مکانیکی، ارتعاش‌های دائمی و احتمال کشش ناگهانی کابل‌ها بسیار زیاد است. ساختار این گلندها به‌گونه‌ای طراحی شده که نه‌تنها زره کابل را درگیر می‌کند، بلکه با مکانیزم Earth continuity مسیر تخلیه جریان نشتی یا صاعقه را هم مدیریت می‌کند. در اکثر پروژه‌های نفت و گاز، وقتی کابل آرموردار وارد تجهیزات Ex d می‌شود، استفاده از این مدل گلند نه یک گزینه، بلکه یک الزام مهندسی است. طبیعتاً، قیمت گلند ضد انفجار آرموردار به دلیل پیچیدگی ساخت، استفاده از آلیاژهای مقاوم (برنج با پوشش نیکل یا استیل 316)، و طراحی دقیق‌تر، بالاتر است—اما آنچه پرداخت می‌شود، هزینه نیست؛ ضمانت عملکرد است.
در نقطه مقابل، گلند ضد انفجار بدون آرمور انتخابی هوشمندانه برای مواقعی‌ست که کابل فاقد لایه زرهی است، اما همچنان وارد محیط‌های پرریسک مانند Ex e یا Ex n می‌شود. این گلندها با طراحی ساده‌تر، تمرکز اصلی‌شان بر آب‌بندی، کنترل نفوذ گاز و اطمینان از فشار داخلی محفظه است. ظاهر جمع‌وجورتر، نصب سریع‌تر و هزینه کمتر، آن را به گزینه‌ای مناسب برای تابلوهای ضد انفجار در فضاهای داخلی یا خطوط کنترلی تبدیل کرده که کابل‌ها غالباً سبک‌تر و قابل انعطاف‌اند. جایی که مهندس حرفه‌ای، دقیقاً می‌داند باید بودجه را روی کدام نقطه متمرکز کند، قیمت گلند ضد انفجار بدون آرمور به‌درستی معنا پیدا می‌کند: عملکرد کافی، در جایی که نیازی به مهار مکانیکی نیست.
| ویژگی | گلند ضد انفجار آرموردار | گلند ضد انفجار بدون آرمور |
| ساختار داخلی | چندمرحله‌ای با بخش اختصاصی مهار زره کابل | ساختار ساده‌تر بدون قسمت مهار زره |
| مکانیزم Earth Continuity | دارد – از طریق اتصال زره به بدنه و مسیر ارت | ندارد – یا تنها در سطح پایه از حلقه مسی ساده استفاده می‌شود |
| ظاهر و ابعاد | بزرگ‌تر، سنگین‌تر، با بدنه بلندتر و قطورتر | کوچک‌تر، جمع‌وجور و سبک‌تر |
| نوع کاربرد | کابل‌های زره‌دار در محیط‌های پرخطر با فشار مکانیکی بالا | کابل‌های بدون زره در فضاهای کنترل‌شده یا محیط‌های Ex سبک |
| قابلیت تحمل فشار مکانیکی | بالا – مناسب برای لرزش و کشش شدید | متوسط – مناسب برای شرایط پایدار |
| جنس رایج بدنه | استیل ضد زنگ، برنج با پوشش نیکل | برنج، پلی‌آمید مهندسی شده، آلومینیوم |
| محدوده قیمت | قیمت گلند ضد انفجار بالاتر به دلیل ساختار پیچیده و مواد مقاوم | ارزان‌تر، اما همچنان متعهد به استانداردهای Ex |
گلندهای ضد انفجار از متریال‌های متفاوتی مانند برنج با پوشش نیکل، استیل ضدزنگ 316 یا آلومینیوم ساخته می‌شوند. هرچه مقاومت مکانیکی و شیمیایی متریال بیشتر باشد، طبیعتاً قیمت گلند ضد انفجار نیز افزایش می‌یابد. گلندهای استیل مخصوصاً در محیط‌های دریایی یا اسیدی گران‌قیمت‌تر هستند.
کلاس حفاظتی گلند (مثلاً Ex d، Ex e، Ex n یا Ex i) نشان‌دهنده سطح عملکرد آن در کنترل و مهار انفجار است. گلندی که برای محیط Zone 1 با گازهای گروه IIC طراحی شده، به مراتب پیچیده‌تر و گران‌تر از مدل‌های ساده‌تر است. همین عامل باعث تفاوت چشمگیر در قیمت گلند ضد انفجار بین مدل‌ها می‌شود.
وجود مکانیزم داخلی برای مهار زره کابل و حفظ Earth continuity، پیچیدگی ساخت و مونتاژ گلند را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، گلندهای ضد انفجار آرموردار معمولاً گران‌تر از مدل‌های بدون آرمور هستند. بنابراین، یکی از عوامل مهم در تعیین قیمت گلند ضد انفجار، نوع کابل و طراحی داخلی گلند است. 
داشتن تأییدیه‌های بین‌المللی مانند ATEX و IECEx نه‌تنها نشان‌دهنده ایمنی و کیفیت است، بلکه مستقیماً بر قیمت نهایی تأثیر می‌گذارد. گواهی‌هایی که شامل تست‌های فشار، شعله و دما هستند، هزینه زیادی دارند. این هزینه‌ها در قیمت گلند ضد انفجار منعکس می‌شود.
هرچه سایز گلند بزرگ‌تر باشد، میزان مواد اولیه مصرفی، هزینه ماشین‌کاری و پیچیدگی ساخت نیز بیشتر خواهد بود. گلندهای سایز بالا برای کابل‌های ضخیم و پروژه‌های صنعتی بزرگ‌تر استفاده می‌شوند و طبیعتاً قیمت بالاتری دارند. این متغیر نیز در تعیین قیمت گلند ضد انفجار تأثیرگذار است.
در تجربه‌ی میدانی، آنچه در انتخاب گلند ضد انفجار اهمیت حیاتی دارد نه صرفاً نام برند یا دیتاشیت، بلکه تناسب واقعی بین طراحی گلند و شرایط نصب است. بسیاری از پروژه‌ها را دیده‌ام که تنها به‌دلیل استفاده از گلند نامتناسب با نوع کابل یا کلاس حفاظتی اشتباه، گواهی ATEX کل سیستم باطل شده است. واقعیت این است که گلندی که برای Zone 2 عملکرد قابل قبولی دارد، الزاماً در Zone 1 ایمن نیست؛ یا مثلاً در محیط‌هایی با رطوبت بالا و گاز H2S، گلند برنجی—even if certified—ممکن است دچار خوردگی موضعی شود. نکته کلیدی این است که گلند مناسب، الزاماً گران‌ترین یا معروف‌ترین نیست، بلکه آن مدلی‌ست که با کابل واقعی، محیط نصب، کلاس حفاظتی و شرایط نصب کاملاً سازگار است. همیشه از خودم می‌پرسم: “اگر این کابل دچار فشار یا افزایش دما شود، آیا گلند انتخابی من همچنان عملکرد Ex خود را حفظ می‌کند؟” اگر پاسخ دقیق و مستند دارم، یعنی انتخاب درستی کرده‌ام—در غیر این صورت، حتی بهترین برند هم نمی‌تواند جبران خطای طراحی را بکند.
| سؤال | پاسخ تخصصی |
| گلند ضد انفجار دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد؟ | این گلند مانع از انتقال شعله، جرقه یا فشار ناشی از انفجار داخلی به بیرون از محفظه می‌شود و از گسترش انفجار در محیط‌های خطرناک جلوگیری می‌کند. |
| تفاوت گلند ضد انفجار آرموردار با بدون آرمور چیست؟ | گلند آرموردار قابلیت مهار زره فلزی کابل را دارد و مناسب شرایط مکانیکی سخت است، در حالی‌که نوع بدون آرمور برای کابل‌های فاقد زره و محیط‌های کم‌تنش طراحی شده. |
| آیا همه گلندهای ضد انفجار دارای تأییدیه ATEX هستند؟ | خیر، فقط گلندهایی که فرآیند تست و بازرسی دقیق را طی کرده و از مراجع معتبر اروپایی تأییدیه گرفته‌اند، دارای گواهینامه ATEX هستند. |
| چه عواملی روی قیمت گلند ضد انفجار تأثیر دارد؟ | جنس بدنه، سایز، نوع رزوه، کلاس حفاظتی (Ex d یا Ex e)، آرموردار بودن یا نبودن، و وجود گواهینامههای بین‌المللی مثل ATEX و IECEx. |
| برای کابل با قطر متغیر، چه گلندی پیشنهاد می‌شود؟ | باید گلندی انتخاب شود که بازه مهار قطر کابل آن متناسب با قطر خارجی واقعی کابل باشد؛ استفاده از گلند اشتباه باعث نشت و از بین رفتن حفاظت Ex می‌شود. |
| آیا نصب گلند ضد انفجار نیاز به ابزار یا گشتاور خاص دارد؟ | بله، نصب صحیح نیاز به اعمال گشتاور استاندارد (مطابق دیتاشیت) و استفاده از آچارهای دقیق دارد؛ نصب نادرست موجب ابطال حفاظت ضد انفجار خواهد شد. |
| آیا گلند پلاستیکی هم می‌تواند ضد انفجار باشد؟ | در شرایط خاص و کلاس‌های حفاظتی سبک‌تر (مثل Ex n یا Ex i)، گلندهای مهندسی‌شده از پلی‌آمید مقاوم هم می‌توانند تأییدیه بگیرند، ولی محدودیت‌های زیادی دارند. |
| آیا می‌توان گلند معمولی را در محیط Ex استفاده کرد؟ | هرگز. استفاده از گلند غیر Ex در مناطق خطرناک برخلاف الزامات ایمنی است و منجر به باطل شدن گواهی کل تجهیز و افزایش شدید ریسک انفجار خواهد شد. |
خرید گلند ضد انفجار ، یکی از حیاتی‌ترین اجزای ایمنی در سیستم‌های الکتریکی محیط‌های پرریسک است که با طراحی مهندسی‌شده مانع از انتقال شعله، فشار یا جرقه به بیرون از محفظه می‌شود در پایا صنعت امکان پذیر شده است.
این گلندها در دو نوع آرموردار و بدون آرمور عرضه می‌شوند که بسته به نوع کابل، شرایط مکانیکی، کلاس حفاظتی مورد نیاز (Ex d، Ex e، Ex i و…) و محیط نصب انتخاب می‌شوند. قیمت گلند ضد انفجار تابعی از عواملی مانند جنس بدنه (برنج، استیل، پلی‌آمید)، نوع رزوه، سایز، گواهینامههای بین‌المللی مانند ATEX و IECEx، و همچنین مکانیزم مهار زره در مدل‌های آرموردار است. تجربه‌های میدانی نشان می‌دهد که انتخاب گلند مناسب، صرفاً بر پایه دیتاشیت نباید انجام شود، بلکه باید با درک عمیق از شرایط واقعی پروژه، نوع کابل و خطرات محیطی همراه باشد. نصب صحیح با ابزار استاندارد و توجه به گشتاور نیز بخش جدایی‌ناپذیر عملکرد ایمن این گلندهاست.
برای انتخاب دقیق، مشاوره با متخصصین آشنا به استانداردهای ضد انفجار، مانند تیم فنی شرکت PSM، بهترین مسیر برای تضمین ایمنی، تأییدیه فنی و بهره‌وری اقتصادی پروژه است.
پایا صنعت مانا (PSM) با انتخاب شعار: تعهد پایدار، کیفیت ماندگار در نظر دارد تا ثابت کند که در این دوران تنها عمل به تعهدات فی مابین با مشتریان و حفظ و دوام کیفیت مورد انتظار آنهاست که می تواند در طول زمان، زمینه ساز حفظ اعتماد و تکرار مراودات فی مابین باشد.
